Het is natuurlijk heel verleidelijk hier een vileine column te schrijven over Famke L. en Thomas B., maar dat is ondertussen nog weinig origineel. Wat het wel blootlegt is wat ik de ‘vrijheidsparadox’ zou willen noemen.
We leven in 1 van de meest vrije landen van de wereld naar allerlei objectieve maatstaven (alweer moeten we de Vikingen voor ons laten, maar verder staan we stijf op de 4e plek van de meest vrije landen ter wereld) en toch schreeuwt menigeen moord-en-brand, alsof we in een dictatuur leven. Hoe kan dat?
Mijn theorie is dat, juist omdat we zo vrij zijn en die vrijheid voor de huidige generatie zo vanzelfsprekend is, dat de minste of geringste inperking direct als een ‘enorme’ inperking overkomt. Het is een beetje een rupsje-nooit-genoeg probleem. Omdat alles kan en mag, wil je altijd meer, meer, meer en nooit ‘minder, minder, minder’. Waarschijnlijk zou de gemiddelde inwoner van Belarus, onze ‘inperkingen’ niet eens als zodanig opmerken, maar gewoon als iets wat ‘vanaf vandaag ook moet’ van de Grote Leider.
Dus laten we bij de komende verkiezingen massaal stemmen op partijen die willen investeren in (volwassenen-)onderwijs zodat Famke en Thomas de volgende keer beter beslagen ten ijs komen en beter begrijpen in welk deel van de wereld ze mogen wonen. En dat we zo ook voorkomen dat er een nieuwe generatie Domme Nederlanders (DN-ers) met Famke’s en Thomassen opgroeit in dit mooie vrije land ……
De Algemene Politieke Beschouwingen zijn meestal niet mijn hoogtepunt van het jaar, maar dit pareltje viel deze keer op; Lodewijk Asscher blijkt enerzijds te beschikken over een geweldige parate kennis van Nederlandse poëzie en geeft tegelijkertijd een mooie les die voor alle managers en leidinggevenden geldt. Maar eerst wat er gebeurde:
Gert-Jan Segers (CU) dacht even een mooi citaat erin te gooien tijdens het debat #APB2020 Maar kreeg een lesje literatuur van Lodewijk Asscher (PvdA): pic.twitter.com/dwAlPoQUH7
Dan nu de les; onderschat nooit je publiek en ken je verhaal EN het verhaal ‘om je verhaal’ 100%! Je hoort het Segers zeggen .. ‘deze zin viel mij te binnen…’. Duidelijk had hij wel de quote gezocht maar niet gekeken naar de context.
Als je een belangrijke speech of presentatie moet geven, blijf je te allen tijde bij je ‘script / verhaallijn’ en zorg je dat je 100% zeker bent over de inhoud; check, check , dubbelcheck. Want je publiek is minstens net zo op de hoogte van de feiten als jijzelf, en waarschijnlijk op onderdelen nog meer dan jijzelf.
Zelf zorg ik vaak al dagen voordat ik een presentatie mag geven, dat de verhaallijn staat en niet meer verandert. Daarna focus ik me op de flow en de dynamiek van het verhaal, niet woord voor woord wat er staat of gezegd moet worden, maar als er dan feiten (of quotes) voorbij komen in het verhaal, dan moeten die 100% waterdicht staan als een huis en wil ik de logica snappen. Dus als ik in dit verhaal het aantal datapunten per dag van Stedin noem, heb ik dat minimaal 3 keer nagerekend om het te begrijpen ….
Voor de liefhebbers hier het originele, prachtig schurende, gedicht (integraal met in ‘bold’ de bekende passage) van Elschot:
Het Huwelijk
Toen hij bespeurde hoe de nevel van de tijd in d'ogen van zijn vrouw de vonken uit kwam doven, haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt.
Hij vloekte en ging te keer en trok zich bij de baard en mat haar met de blik, maar kon niet meer begeren, hij zag de grootse zonde in duivelsplicht verkeren en hoe zij tot hem opkeek als een stervend paard.
Maar sterven deed zij niet, al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente, dat haar toch bleef dragen. Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen, en rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond.
Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand. Ik moet de schimmel van mijn stramme voeten wassen en rennen door het vuur en door het water plassen tot bij een ander lief in enig ander land.
Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.
Zo gingen jaren heen. De kindren werden groot en zagen dat de man die zij hun vader heetten, bewegingloos en zwijgend bij het vuur gezeten, een godvergeten en vervaarlijke aanblik bood.
…. het lijkt een tijd waarin velen snel en luidruchtig vinden dat ‘onze vrijheid’ wordt afgepakt als we (bijvoorbeeld) een mondkapje op moeten of als de overheid ons dringend vraagt om 1,5m afstand tot elkaar te houden.
Maar wat veel van de schreeuwers niet hebben onthouden is dat de grens van hun vrijheid ligt in de grens van de vrijheid van de ander en ‘je vrijheid’ dus per definitie begrensd is. Velen zullen dan zeggen ’oh ja, natuurlijk’ en denken dan aan de 10 Geboden (Gij zult niet doden en zo) en vinden het logisch dat daar de grens van hun vrijheid ligt, maar dan ook vinden dat tot daar hun persoonlijk vrijheid ‘onbegrensd’ is.
Helaas voor hen, klopt deze gedachte niet!
Isaiah Berlin schreef in 1958 al ‘Two Concepts of Liberty’ met daarin het onderscheid van positieve vrijheid (‘alles doen wat je wilt’) en negatieve vrijheid (‘de afwezigheid van dwang door andere mensen’) en die tweede vrijheid kan alleen door een ‘staat met spelregels’, die we democratisch afspreken, gewaarborgd (en afgedwongen!) worden.
Of zoals Ilja Leonard Pfeiffer het mooi samenvatte in Zomergasten:
… als je dicht bij het Malieveld woont, zie je de meest bijzondere demonstraties voorbijkomen en het is natuurlijk ieders recht ergens wat van te vinden, maar soms krijg ik het gevoel dat we elk perspectief verloren zijn. En ik denk dat de mensen die er staan te demonstreren oprecht geloven wat ze zeggen (en het past ook in het verhaal van eerder hier), maar soms moet je de ‘somewheres’ toch een beetje uit hun nachtmerrie helpen. Als je op het Malieveld vrijelijk kunt staan met een bord waarop dit staat, bewijs je ter plekke dat het niet waar is wat er op je spandoek staat:
En dat, terwijl we het 6e gelukkigste volk ter wereld zijn; we hoeven alleen wat koele Vikingen en Lutetiërs voor ons te dulden, maar verder staan we straf bovenop de piramide van geluk (bron afbeelding VK): Maar als je het niet zo ziet, dan mag dat, maar hou wel een beetje perspectief of boek een keer een maand een geheel verzorgde glamping-vakantie in de Centraal Afrikaanse Republiek …. kan vast via Corendon. CHANGING THE WORLD, ONE STORY AT A TIME …….
… en dan bedoel ik niet het soort ellende als in dit plaatje, maar eerder die andere soort ‘ellende’. Want in essentie zijn er maar 2 soorten ellende; de ellende die je overkomt en waar je zelf niks aan kunt ‘veranderen’ (het plaatje) en de ellende waar je zelf in blijft zitten en waar je wel wat aan kunt doen of had kunnen doen. En het rare is dat in heel veel gevallen mensen die in de ellende zitten waar ze wat aan kunnen doen, er niets aan doen, terwijl de mensen die in de eerste soort ellende terechtkomen er vaak wel wat aan (proberen te) doen (lopend vluchten uit Syrië tot in Lesbos bijvoorbeeld).
Dat eerste fenomeen noemde één van mijn leermeesters ‘de wet van behoud van ellende’; mensen kiezen liever voor de zekerheid van de ellende, dan de ellende van de onzekerheid.
Zo blijven veel werknemers hangen in organisaties die overduidelijk niet goed voor ze zijn, uit angst voor het onbekende en eigenlijk zijn er maar twee opties: stoppen met zwelgen of veranderen … of is er misschien toch maar 1 optie, zoals Gaur Gopal Das het zei .. then why worry ….
Het zijn rare tijden, want in een paar dagen gebeuren een paar dingen aan beide uitersten van het integriteits-spectrum; aan de ene kant ‘subrogeert’ het Amerikaanse Ministerie van Justitie zich in de plaatst van Donald Trump in een verkrachtingszaak en aan de andere kant (in de UK) stapt de juridische baas van de regering op omdat hij niet meer wil meewerken aan iets dat neigt naar ‘illegaal’ (Brexit-EU gedoe).
Eerst de ene kant in de USA; Donald ‘grab them’ Trump is in New York aangeklaagd voor verkrachting (tijdens zijn Presidentschap) en nu die zaak lastig dreigt te worden (hij moet DNA afstaan) heeft zijn vazal, de Minister van Justitie, zich in de zaak gemengd en is niet langer D. Trump de aangeklaagde maar de USA als geheel omdat het (vermeende) feit ‘in functie’ is gebeurd….. …. en omdat de Staat geen DNA heeft en niet kan verkrachten, loopt de zaak dood (althans voorlopig); ik denk dat iedereen snapt dat integriteit hier niet met een hoofdletter wordt geschreven en ver te zoeken is.
Aan de andere kant van het spectrum vinden we Jonathan Jones, het ‘juridische hoofd’ van de Engelse regering, die uit zichzelf opstapt, omdat hij niet mee wil werken aan het gemarchandeer van Boris ‘Brexit’ Johnson (die via een lokale wet wil ontsnappen aan een door hemzelf ondertekend internationaal verdrag met de EU over Brexit).
Zoals JJ het verwoordde: Ik vertoef liever onder de Jonathan Jones-en van deze wereld dan bij Boris en Donald en ga zelf binnenkort ook wat anders doen, waar integriteit met een hoofdletter I wordt geschreven ….
….. gaat toch voelen als een nachtmerrie. Vandaag weer een bijzonder gesprek over ‘autonomie’ als drijvende kracht van (intrinsieke) motivatie, of beter hoe gebrek aan autonomie je snel duwt richting de-motivatie.
Zoals ik hier eerder schreef zijn Autonomie, Impact en Relevantie (AIR) mijn belangrijkste drijfveren. En die Autonomie komt natuurlijk sterk in het gedrang als je niet de hoofdrol vervult in je eigen droom maar in de (waan-) droom van iemand anders. Dan wordt die droom al snel een nachtmerrie en ben je, voordat je het weet, net als deze nucleaire wetenschappers die met notitieboekjes een uur lang naar een college van Kim Jung Un moesten luisteren en na afloop tot tranen toe geroerd moesten applaudisseren …. Ik denk dat ze ’s avonds thuis in bed pas echt huilden ….
rtx3ehns-e1504400194352.jpg.webp.jpeg Zoals Dan Pink al eens overtuigend aantoonde zijn Autonomie en Vakmanschap de 2 meest belangrijke ‘drijvers’ van prestaties en ‘geluk’ (althans in een zakelijke context).
Dus word niet de figurant in de droom van een ander, maar zodra je voelt dat je rol niets meer is dan dat, breek jezelf los en ga je eigen droom weer achterna.
David Goodhart schreef in 2017 ‘The Road to Somewhere’ waarin hij het idee van 2 ‘stammen’ introduceert; de ‘Anywheres’ en ’Somewheres’. Het concept verklaart het slagen van iets ondenkbaars als Brexit haarfijn, maar ook de huidige, bijna burgeroorlog in de USA past er exact in. Wat dichter bij huis, verklaart het ook de ‘strijd’ van anti-vaxers en viruswaanzinnigen tegen de elite van epidemiologen en virologen ….. Lees hier uit het artikel op ‘New Statesman’:
Goodhart renames the new tribes the “Anywheres” (roughly 20 to 25 per cent of the population) and the “Somewheres” (about half), with the rest in between. And it broadly works. Those who see the world from anywhere are, he points out, the ones who dominate our culture and society, doing well at school and moving to a residential university, and then into a professional career, often in London or abroad. “Such people have portable ‘achieved’ identities,” he says, “based on educational and career success which makes them . . . comfortable and confident with new places and people.”
The rebels are those more rooted in geographical identity – the Scottish farmer, working-class Geordie, Cornish housewife – who find the rapid changes of the modern world unsettling. They are likely to be older and less well educated. “They have lost economically with the decline of well-paid jobs for people without qualifications and culturally, too, with the disappearance of a distinct working-class culture and the marginalisation of their views in the public conversation,” Goodhart writes. He argues that this distinction, emerging from a melange of social and cultural views together with life experiences, matters more than old distinctions of right and left, or social class.
… en dan bedoel ik niet het soort ellende als in dit plaatje, maar eerder die andere soort ‘ellende’. Want in essentie zijn er maar 2 soorten ellende; de ellende die je overkomt en waar je zelf niks aan kunt ‘veranderen’ (het plaatje) en de ellende waar je zelf in blijft zitten en waar je wel wat aan kunt doen of had kunnen doen.
David Goodhart schreef in 2017 ‘The Road to Somewhere’ waarin hij het idee van 2 ‘stammen’ introduceert; de ‘Anywheres’ en ’Somewheres’. Het concept verklaart het slagen van iets ondenkbaars als Brexit haarfijn, maar ook de huidige, bijna burgeroorlog in de USA past er exact in. Wat dichter bij huis, verklaart het ook de ‘strijd’ van anti-vaxers en viruswaanzinnigen tegen de elite van epidemiologen en virologen ….. Lees hier uit het artikel op ‘New Statesman’: 